Jak to z Microsoftem bywa nie jest łatwo. Są dwa formaty Excela -- stary (.xls) oraz nowy (.xlsx). Pakiety Perlowe Spreadsheet::Excel oraz Spreadsheet::ParseXLSX radzą sobie nieźle, aczkolwiek oczywiście gwarancji nie ma i być nie może skoro sam Excel czasami siebie samego nie potrafi zinterpretować.

No ale jest jeszcze trzeci format: jak plik .xlsx jest zabezpieczone hasłem (password protected). I na taką okoliczność nie ma zbyt wielu narzędzi. Można wszakże problem rozwiązać w dwóch krokach korzystając Libreoffice, który potrafi interpretować pliki Excela i można go uruchomić w trybie batch:

#!/bin/bash
XLS="$1"
TMP="${XLS%.*}.xlsx"
libreoffice --headless --convert-to xlsx "$XLS" --outdir ./xlsx-temp/
perl xslx2csv.pl ./xlsx-temp/"$TMP" "$OUTFILE"

Powyższy skrypt obsłuży wszystkie rodzaje plików Excela, zamieniając je najpierw na plik w formacie XLSX (plik password protected zostanie zmieniony na prawdziwy format XLSX, interpretowalny przez np. Spreadsheet::ParseXLSX).

Można od razu konwertować do CSV (--convert-to csv), ale konwersji będzie podlegać tylko pierwszy arkusz. Jak interesuje nas na przykład drugi, to kicha... nie da się (a przynajmniej ja nie wiem jak to osiągnąć). Inny problem to zamiana XLSX→XLSX -- nie ma w LibreOffice możliwości określenia nazwy pliku wynikowego, a próba:

libreoffice --headless --convert-to xlsx plik.xlsx

Kończy się błędem. Na szczęście jest obejście w postaci opcji --outdir. Plik wyjściowy -- o tej samej nazwie co wejściowy -- jest zapisywany w innym katalogu i problem rozwiązany.

Po zamianie Excela na ,,kanoniczny'' XLSX do konwersji na CSV można wykorzystać następujący skrypt Perla:

#!/usr/bin/perl
# Wykorzystanie perl xslx2csv.pl plik.xslx [numer-arkusza]

use Spreadsheet::ParseXLSX;
use open ":encoding(utf8)";
use open IN => ":encoding(utf8)", OUT => ":utf8";

$xslxfile = $ARGV[0]; 
$ArkuszNo = $ARGV[1] || 1; ## domyślnie arkuszu 1

my $source_excel = new Spreadsheet::ParseXLSX;
my $source_book = $source_excel->parse("$xslxfile")
  or die "Could not open source Excel file $xslxfile: $!";

# Zapisuje zawartość wybranego arkusza do hasza %csv
my %csv = ();

foreach my $sheet_number (0 .. $source_book->{SheetCount}-1) {
  my $sheet = $source_book->{Worksheet}[$sheet_number];

  print STDERR "*** SHEET:", $sheet->{Name}, "/", $sheet_number, "\n";
  if ( $ArkuszNo ==  $sheet_number + 1 ) {

    next unless defined $sheet->{MaxRow};
    next unless $sheet->{MinRow} <= $sheet->{MaxRow};
    next unless defined $sheet->{MaxCol};
    next unless $sheet->{MinCol} <= $sheet->{MaxCol};

    foreach my $row_index ($sheet->{MinRow} .. $sheet->{MaxRow}) {
       foreach my $col_index ($sheet->{MinCol} .. $sheet->{MaxCol}) {
          my $source_cell = $sheet->{Cells}[$row_index][$col_index];
	  if ($source_cell) {
	    $csv{$row_index}{$col_index} = $source_cell->Value;
	  }
       }
    }
  }
}

Arkusz jest w haszu %csv. Jak go przekształcić/wydrukować itp. pozostawiam inwencji ewentualnego czytelnika.

Zmuszony ostatnio konwertować tekst na konferencję ISD z LaTeXa do MS Word korzystałem -- jak zwykle -- z programu latex2rtf, uruchamiając go następująco:

latex2rtf -C latin2 art-oss.tex 

Następnie ręcznie na cudzym komputerze poprawiam wynik konwersji we wspomnianym MSW. Kłopot był z diagramami, oryginalnie wykonanymi w dia. Kiedyś już konwertowałem pliki .dia na dobrej jakości pliki WMF/EMF ale nie zanotowałem tego nigdzie i oczywiście teraz zapomniałem jak to zrobiłem. Pamiętałem tylko, że 1) zamiana jakiegokolwiek ludzkiego formatu typu SVG/EPS/PDF na WMF to sprawa beznadziejna, 2) jakoś mi to się udało kiedyś zrobić. W rezultacie teraz musiałem niepotrzebnie stracić trochę czasu żeby sobie przypomnieć, że to sama dia potrafi wyeksportować diagram do formatu EMF.

Dokładniej dia w wersji dla MS Windows -- moja wersja pod linuksem ma coś na ten temat na stronach podręcznika ale eksport do EMF kończy się błędem.

Jak zamienić wiele plików w formacie MS Powerpoint na dokumenty PDF przy pomocy programu OpenOffice ale z poziomu wiersza poleceń opisał Bob DuCharme w tekście Moving to OpenOffice: Batch Converting Legacy Documents. W skrócie postępuje się następująco: w OO należy przejść do okna dialogowego Narzędzia->Makra->Zarządzaj Makrami. Następnie utworzyć moduł, np. MyConversion i wpisać do okienka następującą treść :

' BASIC, see: http://www.xml.com/pub/a/2006/01/11/from-microsoft-to-openoffice.html
' Based on code from http://www.oooforum.org/forum/viewtopic.phtml?t=3772
' Save document as an Acrobat PDF file.
Sub SaveAsPDF( cFile )
   cURL = ConvertToURL( cFile )
   ' Open the document. Just blindly assume that the document 
   ' is of a type that OOo will correctly recognize and open 
   ' without specifying an import filter.
   oDoc = StarDesktop.loadComponentFromURL( cURL, "_blank", 0, _
            Array(MakePropertyValue( "Hidden", True ),))

   cFile = Left( cFile, Len( cFile ) - 4 ) + ".pdf"
   cURL = ConvertToURL( cFile )
   
   ' Save the document using a filter.   
   oDoc.storeToURL( cURL, Array(_
            MakePropertyValue( "FilterName", "writer_pdf_Export" ),)
   
   oDoc.close( True )
End Sub

' Save document as a Microsoft Word file. 
Sub SaveAsDoc( cFile ) 
   ' mostly a copy of SaveAsPDF
   cURL = ConvertToURL( cFile )
   oDoc = StarDesktop.loadComponentFromURL( cURL, "_blank", 0, (_
            Array(MakePropertyValue( "Hidden", True ),))


   cFile = Left( cFile, Len( cFile ) - 4 ) + ".doc"
   cURL = ConvertToURL( cFile )
   
   oDoc.storeToURL( cURL, Array(_
            MakePropertyValue( "FilterName", "MS WinWord 6.0" ),)
   oDoc.close( True )

End Sub


' Save document as an OpenOffice 2 file. 
Sub SaveAsOOO( cFile ) 
   ' mostly a copy of SaveAsPDF. Save as an OpenOffice file. 
   cURL = ConvertToURL( cFile )
   oDoc = StarDesktop.loadComponentFromURL( cURL, "_blank", 0, _
            Array(MakePropertyValue( "Hidden", True ),))

   ' Set output file extension based on lower-case 
   ' version of input extension.
   Select Case LCase(Right(cFile,3))
     Case "ppt"         ' PowerPoint file.
       cFileExt = "odp"
     Case "doc"         ' Word file.
       cFileExt = "odt"
     Case "xls"         ' Excel file.
       cFileExt = "ods"
     Case Else
       cFileExt = "xxx"
    End Select
       
   cFile = Left( cFile, Len( cFile ) - 3 ) + cFileExt
   cURL = ConvertToURL( cFile )
   
   oDoc.storeAsURL( cURL, Array() )
   oDoc.close( True )

End Sub


Function MakePropertyValue( Optional cName As String, Optional uValue ) _
   As com.sun.star.beans.PropertyValue
   Dim oPropertyValue As New com.sun.star.beans.PropertyValue
   If Not IsMissing( cName ) Then
      oPropertyValue.Name = cName
   EndIf
   If Not IsMissing( uValue ) Then
      oPropertyValue.Value = uValue
   EndIf
   MakePropertyValue() = oPropertyValue
End Function

Uruchamia się to następująco (Linux):

ooffice -invisible "macro:///Standard.MyConversion.SaveAsPDF($PWD/plik.ppt)"

albo via prosty jednoargumentowy skrypt oo2pdf:

#!/bin/bash
# Konwersja do formatu PDF
echo "Konwertuję $1..."
ooffice -invisible "macro:///Standard.MyConversion.SaveAsPDF($PWD/$1)"

Koniecznie trzeba podać pełną ścieżkę do pliku (stąd zmienna PWD) bo inaczej zgłoszony zostanie błąd. W MS Windows też trzeba podać pełną nazwę, co nie do końca może być wygodne. Ale to już nie moje zmartwienie. Makra działają nie tylko dla plików .ppt, ale też .doc i .odt/odp.

Na ww. stronie jest też podana następująca zgrabna pętla zamieniająca wszystkie pliki (w tym przypadku .ppt) w katalogu bieżącym i jego podkatalogach:

for i in $(find ./ -name "*.ppt"); do oo2pdf $i ; done 

Być może to find ./ -name jest nawet przesadne i wystarczy zwykłe for i in *.ppt; do.

Jakiś czas temu Elka uaktualniła fragment swojej książki nt. akordeonów. Ma on być wydany w postaci artykułu w wydawnictwie prestiżowej Akademii Muzycznej. Oczywiście podesłanie tego w formacie .tex nie wchodziło w grę. Dokument nie jest specjalnie skomplikowany, ale zwiera kilkadziesiąt przypisów, kilkanaście rysunków i setki poleceń służących do tworzenia skorowidzów. W oryginale był to dokument plain TeXa, tyle, że łatwo (na szczęście) go było zamienić na dokument LaTeXowy:

%& --translate-file=il2-pl
\documentclass{article}
\usepackage{polski}
\usepackage{graphicx}
\newcommand\PICDIR{} %
\renewcommand\index[1]{} %% eat
\newcommand\xindex[1]{} %
\newcommand\AWindex[2][NIL]{} % 
\newcommand\Piece[2][NIL]{\emph{#2}} % eat
\renewcommand{\includegraphics}[2][NIL]{%
  \begin{center}\texttt{#2.eps}\end{center}}
\renewcommand\dywiz{-}
\setcounter{secnumdepth}{-1}

\title{Polska literatura akordeonowa...

Polecenia indeksujące \index, \xindex, \AWindex oraz \Piece zostały przedefiniowane: zjadają swoje argumenty i nie wstawiają nic do składu. Przedefiniowałem też \includegraphics, bo plik .rtf ze wstawionymi rysunkami miał ponad 40 Mb. Skoro ostateczny skład ma być w InDesign, to rysunki można wysłać osobno i w lepszym formacie.

BTW: konstrukcja \newcommand\polecenie[2][NIL] przedefiniowuje polecenie, które ma dwa argumenty, w tym jeden (pierwszy) jest opcjonalny, tzn. użycie takiego polecenia ma postać: \qq[pierwszy]{drugi} albo \qq{drugi}. Napis NIL, to domyślna wartość, tego (opcjonalnego) argumentu.

Kiedy mam potrzebę zamiany pliku LaTeXa na MS Word używam latex2rtf. Nie jest to program idealny, ale lepszego nie znam:

latex2rtf -i polish -C latin2 akordeony.ltx

Przełącznik -i polish powinien wstawiać generowane napisy w języku polskim (tj, Rysunek zamiast Figure itp.). Kłopot, bo tego nie robi (wersja 1.9.16a, beta). Próbowałem na różne sposoby a rzecz wydaje się banalna, jednak uparcie wstawiane są teksty angielskie (można to ew. poprawić edytując plik RTF, np. Perlem). Za to przełącznik -C, ustawiający stronę kodową, działa.

Po uruchomieniu latex2rtf, pojawiło się kilka ostrzeżeń:

akordeony.ltx:3 Unknown style option polski ignored
akordeony.ltx:4 Unknown style option graphicx ignored
akordeony.ltx:9 No existing definition for \index
akordeony.ltx:13 No existing definition for \includegraphics
akordeony.ltx:14 No existing definition for \dywiz

Ale konwersja została dokonana (prawie) prawidłowo. W szczególności latex2rtf prawidłowo zinterpretował moje redefinicje i pominął zwartość poleceń indeksujących a zamiast plików graficznych wstawił ich nazwy. Jedyny błąd jaki zauważyłem, to wstawianie zbędnego odstępu pomiędzy \footnote a następującym po numerze przypisu znakiem przestankowym, tj. numer-odstęp-kropka, zamiast numer-kropka.

Przy okazji konwersji z LaTeXa do MSW: dia potrafi wyeksportować dobrej jakości diagramy w formacie EMF.